Музыкадағы пауза – математикадағы нөлге және кеңістіктегі қуысқа сәйкес. Белгілі композитор, пианист және зерттеуші-ғалым, PhD докторы Рахат-Би Абдисагин ҚР Президенті жанындағы Ұлттық ғылым академиясымен бірлесіп ҚБТУ ұйымдастырған қонақ дәрісінде тыңдармандардың назарын ғылым, философия және музыканың тоғысқан жеріне аударды. Іс-шара БҰҰ-ның 2025 жылды Халықаралық кванттық ғылым мен технология жылы деп жариялау аясында өтті және кванттық механиканың 100 жылдығына арналды.
Рахат-Би Абдисагин 26 жаста, ол үш операның және 150-ден астам музыкалық шығарманың, оның ішінде ауқымды симфониялық шығармалардың авторы. Оның музыкасы Берлин филармониясы, Вена Концертхаусы, Нью-Йорктегі Карнеги-Холл сияқты және т.б. әлемнің әйгілі концерттік залдарында орындалып жатыр. Лондонның құрметті музыканттар компаниясының 2024 жылғы Күміс медалімен марапатталды.
Рахат-Би музыкамен қатар ғылыммен де белсенді айналысады, көптеген ғылыми мақалалардың, кітаптардың, оқу-әдістемелік құралдардың авторы. Ол 14 жасында өзінің «Mathematics and Contemporary Music» атты еңбегін жариялады. 13 жасынан бастап үлкен аудиторияларда дәріс оқиды.
Қонақ дәрісінде Рахат-Би өзінің ағылшын тілінде жазған «Quantum Mechanics and avant-garde Music: shadows of the Void» атты жаңа кітабын таныстырды. Дәрісте автор кванттық физика мен қазіргі музыка арасындағы метофарикалық байланысты ашып, кванттық механиканың іргелі құбылыстары және олардың таңдалған музыкалық шығармалар құрылымындағы көрінісі, сондай-ақ классикалық музыканың ұлы ғалымдардың өмірі мен шығармашылығында атқарған рөлі туралы айтты.
«Жалпы, адамзат баласы өзінің бүкіл даму кезеңі мен өркениеті үшін ақыл-парасатының айрықша қасиетіне борыштар. Өнер де, ғылым да осы ақыл-ой көрінісінің шыңы. Бетховеннің тек өнер мен ғылым ғана адамды Құдай дәрежесіне дейін көтереді деп айтуы кездейсоқ емес. Оның үстіне, көрнекті ғалымдар болған көптеген зерттеушілер де музыкаға шынайы қызығушылық танытқан», – деді Рахат-Би.
Ғалым көптеген тамаша музыкалық шығармалардың пайда болуы сол кезеңдегі ғалымдардың қызметімен қалай байланысты екенін көрсетті. Оның айтуынша, бүгінгі таңда кванттық ғылымның дамуымен адамзат әлі де белгісіз керемет жаңа музыкалық туындыларды күтуде.
Біраз ғалым музыка мен ғылымның өзара тығыз байланысын табиғи құбылыс деп санады. Солардың бірі, мысалы, Вернер Гейзенберг – неміс физигі, Нобель сыйлығының лауреаты, кванттық механиканың негізін салушылардың бірі. Оның отбасында музыкалық аспапта ойнау және музыкамен айналысу бәріне дерлік міндетті болды. Отбасындағы 7 баланың барлығы қандай да бір аспапта ойнаған. Гейзенберг: «Сен ғалым болмауың мүмкін, бірақ музыкант болуға міндеттісің» дейтін. Бұл жердегі жалғыз мәселе – сенің қандай құралды таңдайтындығың. Ол өзінің Нобель сыйлығын рояль сатып алуға жұмсады.
Дәріс тыңдаушылардың үлкен қызығушылығын тудырды және дәріс аяқталмас бұрын пианистің концерттік қойылымының бейнежазбасы көрсетілді, содан кейін студенттер мен барлық қатысушылар дәріс оқушыға өз сұрақтарын қойып, оның жаңа кітабымен танысты.
Қазіргі таңда Рахат-Би Абдисагин Оксфорд, Кембридж, UCL, Лондон экономика мектебінде және басқа университеттерде ғылыми семинарларда дәрістер оқып, таныстырылымдар жасап жүр.
Comments