БҰҰ Тұрақты даму мақсаттары жөніндегі халықаралық форум Ұлттық ғылым академиясында өтті

2025 жылғы 19 қыркүйекте Алматыдағы «Ғылым ордасы» ғимаратында «Өзгермелі әлемдік тәртіптегі Орталық Азияның Тұрақты даму мақсаттары» форумы өтті. Ұйымдастырушылары – Қазақстан-Неміс ғылыми ынтымақтастық орталығының (GKRCC) қолдауымен ҚР Президенті жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы және Қазақстан-Неміс университеті (DKU). Форум «Алматыдағы ТДМ күндері» бағдарламасының бір бөлігі болды (2025 жылғы 16-26 қыркүйек).

Форумның ашылуына ҚР ҰҒА президенті Ақылбек Күрішбаев, Ruhr-Universität Bochum ректоры профессор Мартин Пауль, DFG вице-президенті профессор Карин Якобс, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев қатысты. Қатысушыларды онлайн-режимде ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек қарсы алды.

Энергетика министрлігінің ЖЭК департаментінің директоры Жаслан Қасенов Қазақстандағы жасыл энергетиканың болашағы туралы баяндама жасады.

Форум аясында климаттың өзгеруі және тұрақты даму, энергетикалық өту және «жасыл» стратегиялар, ғылымды саясатқа интеграциялау, халықаралық ынтымақтастық және тұрақты қосылған құн тізбегі сияқты негізгі бағыттар бойынша секциялар өтті.

ҚР ҰҒА президенті Ақылбек Күрішбаев өзінің құттықтау сөзінде Алматыда 15-23 қыркүйек аралығында өтетін Орталық Азиядағы Тұрақты даму мақсаттарын іске асыруға арналған іс-шаралар сериясының маңызды бөлігіне айналған форумды бірлесіп ұйымдастырғаны үшін Қазақстан-Неміс университетінің президенті профессор Волрад Роммельге шын жүректен ризашылығын білдірді.

«Осы іс-шаралар аясында 21 қыркүйекте ҚазҰАЗУ базасында неміс университеттерінің білім беру, зерттеу және білім трансфері саласындағы үздік тәжірибелеріне бағдарланған "Nexus" Қазақстан-Неміс институтын құру жоспарлануда, – деп хабарлады А. Күрішбаев. – Бұл бастама ғылыми ынтымақтастық пен білім алмасуды дамытып қана қоймайды, сонымен қатар білім беру, ғылым және инновация саласындағы тұрақты серіктестік үшін берік негіз қалайды».

Қазақстан-Германия қарым-қатынасындағы білім және ғылым саласындағы жоғары белсенділікті Германияның Алматыдағы Бас консулы Маттиас Кислер қуаттап, білім мен ғылым екіжақты қарым-қатынастардың негізгі бағыттарының бірі болып қала беретінін атап өтті.

«Өткен жылдың өзінде Немістің ғылыми қорына бірлескен жобаларға 200-ден астам өтінім түсті», – деді ол.

Қазақстан-Неміс университетінің президенті Волрад Роммель құттықтау сөз сөйледі. Өткен жылы ҚНУ өзінің 25 жылдығын атап өтті. Университет Қазақстан мен Германия арасындағы зерттеушілік өзара іс-қимылды дамытуда маңызды рөл атқарады. Қазақстандық және неміс жоғары оқу орындарының ынтымақтастығы дуальді білім беру бағдарламаларын қоса алғанда, табысты дамып келеді және осы байланыстарды одан әрі нығайтуға үлкен қызығушылық байқалады.

«Бұл форумның тақырыбы – өзгермелі әлемдік тәртіп жағдайында Орталық Азияның Тұрақты даму мақсаттары – бұрынғыдан да өзекті, – деп атап өтті доктор Роммель. – Соңғы жылдары әлем қатты өзгерді, бірақ біз климаттың өзгеруінің жаһандық сынағын назардан тыс қалдырмауымыз керек. Орталық Азия бұл тәуекелдерге ерекше осал, сондықтан бүгінгі пікірталас өте маңызды».

Форум секцияларының жұмысына Германия, Швейцария, Қырғызстан, Египет, Нидерланды және Франция ғалымдары мен сарапшылары қатысып, пікірталасты жаңа идеялармен, тәжірибемен және ғылыми тәсілдермен байытты.

«Шешімдерге арналған ғылым» секциясында жетекші халықаралық сарапшылар сөз сөйледі: профессор Андреас Лёшель (Ruhr-Universität Bochum) болашақ энергия жүйелеріне стратегиялық көзқарас ұсынды; профессор Дирк Заксе (GFZ Helmholtz) ландшафттар мен көміртегі деректерінің жерді тұрақты пайдалану саясатын қалай қалыптастыратынын көрсетті; профессор Карен Шир (UDE) ғылыми білімді әлеуметтік тәжірибеге енгізу туралы айтты; профессор Герхард Шембеккер (TU Dortmund) BRYCK альянсының инновацияларды масштабтау тәжірибесімен бөлісті.

Түстен кейін қатысушылар өтпелі кезең экономикасы мен жаһандық тәсілдерге назар аударды. Доктор Йоханнес Баурдың (Қазақстандағы ЕО делегациясы) баяндамасы ЕО-Қазақстан интеграциясына арналды, Иветта Герасимчук (IISD) энергореформалар стратегиясын ұсынды, ал профессор Шоқан Лаумулин Орталық Азияның «жасыл» экономикаға көшу логикасы мен жаңа экономикасына талдау жасады.

Эдуард Кинсбрунер (AHK Орталық Азия) аймақтық нарықтарға шығу туралы, Айнұр Соспанова (QAZAQ GREEN) 2050 жылға дейінгі жасыл бизнес мақсаттары туралы және Геннадий Рау (АДБ) апат тәуекелдерін қаржыландыру және тұрақты құн тізбегі туралы бизнес перспективаларын ұсынды.

«QAZAQ GREEN» ЖЭК қауымдастығының басқарма төрағасы Айнұр Соспанова біздің тілшімізге берген түсініктемесінде университеттер мен ғылыми зерттеулер жаңартылатын энергетиканы дамытуда және кадрлар даярлауда шешуші рөл атқаратынын атап өтті.

«Қазақстан-Неміс университетімен біз бірнеше жылдан бері ЖЭК нысандарына экспедициялар жүргізіп келеміз. Бұл Орталық Азия студенттеріне білім алуға ғана емес, болашақ мамандығын анықтауға да көмектеседі», - деп атап өтті ол.

Сондай-ақ, Назарбаев Университетімен энергияны сақтау жүйелерінің (Battery Energy Storage System) перспективалары бойынша бірлесіп жүргізген зерттеу маңызды нәтиже болды.

«Біз ақ кітап дайындап, оны Энергетика министрлігіне тапсырдық. Осы деректердің негізінде заңнамалық шешімдер қалыптастырылып, нарықтың жаңа қатысушысы – электр энергиясын жинақтаушылар пайда болады», – деді А. Соспанова.

Ынтымақтастық тек университеттермен ғана емес, колледждермен және мектептермен де жүзеге асырылады.

«Студенттер үшін алғашқы курстарда олардың қай бағытта дамығысы келетінін түсіну маңызды: күн, гидроэнергетика немесе электр энергетикасы. Бұл үшін тәлімгерлер, тәжірибе және зерттеу жұмыстары қажет», – деп атап өтті ол.

Неміс және қазақстандық зерттеушілер арасындағы ынтымақтастық үшін жаңа мүмкіндіктердің ашылуы форумның құнды қорытындысы болды. Мұндай байланыстар әртүрлі ғылыми тәсілдерді біріктіруге және тұрақты даму процестерін түсінуді тереңдетуге мүмкіндік береді. Форум барысында ашық және сындарлы пікір алмасу практикалық ұсынымдар әзірлеуге, ғылыми өзара іс-қимылды нығайтуға және өңірдің тұрақты дамуы үшін маңызды бірлескен бастамаларды іске қосуға мүмкіндік берді.