New Generation үшін мұғалімдер дайындаймыз

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың академиялық қызмет жөніндегі проректоры Бану НАРБЕКОВАМЕН сұхбат

Жаһандану, цифрландыру, жасанды интеллект және соған байланысты жаңа, кең құзыреттіліктерге ие болу қажеттілігі – бұл сын-қатерлер адам қызметінің барлық салаларына әсер етеді. Бірақ жылдам өзгеріп жатқан әлемде жаңа ұрпақты өмірге дайындау – ерекше жауапкершілік. Бұл жауапкершілік мұғалімдерге, ең алдымен педагогикалық университеттерге жүктеледі. Барлық заманауи сұраныстарға сәйкес келетін мамандарды дайындап шығару үшін университеттер білім беру бағдарламаларын үздіксіз дамытумен және түрлендірумен айналысуы керек, ең бастысы – осы жұмыстардың барлығын алушылар – ЖОО бітіргеннен кейін жас мұғалімдер білім беретін балалар туралы ұмытпау керек. Бұл маңызды жұмысты Қазақстанның ең көне және бас педагогикалық жоғары оқу орны – Абай атындағы Қазақ ұлттық университеті атқарады. Университеттің академиялық қызмет жөніндегі проректоры Бану НАРБЕКОВАМЕН сұхбатымыз университет жайлы болды.

– Бану Мұхатайқызы, педагогикалық кадрларды даярлауда қазіргі таңда мемлекет белгілеп отырған негізгі бағыт қандай?

– Президент өз Жолдауында мұғалімдерді даярлауға баса назар аударып, олардың елдің зияткерлік авангарды екенін және ұзақ мерзімді даму мен ілгерілеуді қалайтынын атап өтті.

Мұғалімдер болашақ ұрпақ үшін үлкен жауапкершілікте болады. Сондықтан да осы Жолдауда сапалы контингент жинаудың маңыздылығы атап өтілді, яғни біз қабылдау ережелерін қайта қарап, педагогикалық мамандықтарға ынталы адамдарды, өз кәсіби қызметін мұғалімдікпен байланыстырғысы келетіндерді алуымыз керек.

– Иә, болашақ мамандарды іріктеудің маңыздылығы туралы кейінірек ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек те айтты. Қазіргі уақытта контингентпен жұмыс қалай жүріп жатыр?

– «Білім туралы» заңда педагогикалық мамандықтарды таңдаған талапкерлердің мұғалім болуға дайындығын анықтау үшін тестілеу тапсырылатыны көрсетілген. Бұл сынақта талапкер неліктен мұғалім болғысы келеді, таңдауға қандай факторлар әсер етті деген сұрақтар қояды – мүмкін ол мұғалімнің отбасында өскен немесе бала кезінен мұғалім болуды армандаған немесе балаларды жақсы көретін шығар. Бұл талапкерлердің жай-күйі мен мотивациясын анықтау үшін жасалады.

Педагог мамандығын алуға барынша ынталы талапкерлерді тарту үшін,

біз жақында сіздің журналыңызда айтылған мектеп бітіруші сыныптың оқушыларына арналған «Педагогикалық сынып» жобасын жүзеге асырып жатырмыз. Биылғы жылы 41 мектеп пен 300-ден астам 10-11 сынып оқушылары қатысады.

Жоба оң нәтиже көрсетіп отыр – балалардың көбі мұғалім мамандығын таңдады.

– Соңғы кезеңде сіздерге оқуға келетін талапкерлер қалай өзгерді? Abai University-ге түсу үшін қандай ұпай жинау керек?

– Соңғы екі жылда бізге ҰБТ-дан орташа 95 ұпай жинаған алған контингент келді деп айта аламын; бұл өте жақсы дайындалған балалар.

Педагогикалық білім беру бағдарламалары бойынша бакалавриатқа түскен 5000 талапкердің 373-тен астамы «Алтын белгі» иегері болса, 870-і қызыл аттестатпен бітірген.

Яғни, сапалы, дайындалған контингент келіп жатыр, мұндай талапкерлердің саны артып келеді және бұл бізді қуантпай қоймайды.

– Демек, үш-төрт жылдан кейін және одан кейінгі уақытта да мектептер жас, жоғары деңгейлі мамандардың келуін күте ме?

– Иә, олар зерттеумен, ғылыммен айналысатын кәсіпқойлар болады. Біз студенттеріміздің бакалавриат деңгейінде де өз жобаларын жүзеге асыруын қамтамасыз етуге тырысамыз.

Ректорымыздың бастамасымен зерттеу қызметін ынталандыру мақсатында біз студенттерге оқудағы жоғары жетістіктері мен жобалармен жұмыс істегені үшін қосымша жеңілдіктер бере отырып, 100-150 мың теңге көлемінде Абай атындағы шәкіртақы тағайындаймыз.

– Қандай білім беру бағдарламалары ең көп сұранысқа ие?

– Биыл бізде «Шетел тілі мұғалімдерін даярлау» білім беру бағдарламасы бойынша қабылдау өте жоғары болды, ҰБТ-ның орташа ұпайы 113-ке жеткен 666 оқушы қабылданды, сонымен қатар көбісі болашақ мамандығы ретінде математика, гуманитарлық ғылымдар, қазақ тілі мен әдебиеті, физика пәндерінің мұғалімдігін таңдады. Бұл оқушылардың барлығы ҰБТ-дан 100-ден жоғары ұпай жинады.

– Педагогикалық кадрларды даярлауда қазіргі таңда не өзгеріп жатыр, болашақ мұғалімдерді қандай білім беру моделіне бағыттап жатқандығыңызға тоқталсақ.

– Біріншіден, соңғы уақытта білім беруді цифрландыруға көп көңіл бөлінуде. Бұл тек орта білімге ғана емес, көптеген өзгерістер болып жатқан кәсіптік-техникалық білімге де қатысты.

Екіншіден, орта білім берудің жалпыға міндетті стандарттары халықаралық талаптарға сай қайта қаралды. Қазіргі таңда бүкіл елге таралып жатқан Назарбаев зияткерлік мектептерінің моделі, сонымен қатар халықаралық стандарттарды ескере отырып, жаңа мектептер – «Бином», жайлы мектептер ашылуда.

Өткен жылдың соңында орта және жоғары білім беру стандарттарына өзгерістер бекітіліп, балаларда әмбебап дағдылар мен құзіреттіліктер қалыптастыруға бағытталған бірқатар пәндер ұсынылды. Тәрбиенің іргетасы – ұлы Абайдың өсиеттеріне негізделген ұлттық үлгі.

Министрлік орталық педагогикалық университет ретінде біздің алдымызға өзектілігін жоғалтпау үшін білім беру бағдарламаларын үнемі жаңартып отыру міндетін қойып отыр.

Құрамдастарының бірі мұғалімдердің білімін жаңғырту болған Дүниежүзілік банктің орта білімді жаңғырту жобасы аясында біз Финляндияның университеттерімен, шетелдік сарапшылармен, Назарбаев Университетінің Жоғары білім беру мектебінің өкілдерімен бірлесіп, 30 инновациялық бағдарлама әзірледік. Бұл барлық қиындықтар мен тенденцияларды ескеретін бағдарламалар. Оның 11-ін университетіміздің ғалымдары әзірледі.

Барлық 30 бағдарлама қазіргі таңда еліміздің барлық педагогикалық жоғары оқу орындарында және мұғалімдердің біліктілігін арттыратын 50 жоғары оқу орнында жүзеге асырылуда.

Бұл математика, география, химия, биология, тарих және т.б. пәндерді оқытуға арналған инновациялық бағдарламалар. Жаңалардың қатарында, мәселен, кәсіптік бағдар беру мамандарын магистратура деңгейінде дайындау бар. Біз сондай-ақ аутистік спектрі бұзылған балалармен жұмыс істейтін мамандарды дайындау бағдарламасын, яғни ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыс істеуге арналған бағдарламаны әзірледік. Бұл бөлек факультет, ал Қазақстанда мұндай факультет бізде ғана бар. Ол жерде логопедия, олигрофения, тифлопедагогика, сурдопедагогика мамандары дайындалады. Бұл факультеттің бағдарламалары да жаңартылды.

Әрине, біз түлектердің жұмыс берушілерінің пікірлерін ескереміз – бұл бірінші кезекте орта білім беру ұйымдары, мектепке дейінгі білім беру ұйымдары, сонымен қатар біз педагогикалық колледждермен жұмыс істейміз. Қазіргі уақытта жекеменшік инклюзивті мектептер өте көп. Халықаралық стандарттар бойынша жұмыс істейтін жекеменшік мектептер бар, біздің серіктестер NGS, мысалы, Алматыдағы әйгілі мектептердің бірі.

Жаңа тәсілдер де зерттеу дағдыларын дамытуға негізделген. Мектеп мұғалімдері өз іс-әрекеттеріне бағалау жүргізетінін білесіз – Lesson Study, Action Research. Студенттер ертеңгі күні мұғалім ретінде өз жұмысының тиімділігін бағалай алу үшін – оқушылардың осы немесе басқа материалды қаншалықты түсінгенін, белгілі бір оқу нәтижелеріне қол жеткізіп жатқанын түсіну үшін – осы жерде сол дағдыны қалыптастыруымыз керек.

Президенттің 2025 жылғы қыркүйектегі Жолдауында Ғылымды және жоғары білімді дамытудың 2029 жылға дейінгі тұжырымдамасында практикаға бағытталған, яғни тек қана теорияны меңгерген емес, белгілі бір құзыреті бар мұғалімдерді даярлау міндеті қойылған болатын.

Ал биыл тағылымдаманы жеті айға дейін ұзарту туралы шешім қабылдадық. Біздің төртінші курстың бүкіл педагогикалық құрамы, 2700 студент мамыр айына дейін күнделікті бақылауымызда болады.

Бізге оқуға әр өңірден, көбінесе ауылдық жерлерден келеді. Ал биылғы жылы 500 студентіміз келісімге сәйкес өз өңірлеріне өндірістік тәжірибеден өтуге аттанды, оқуын аяқтаған соң сол жерге жұмысқа қабылданады. Ал бұл өте жақсы, өйткені сауатты мұғалімдер барлық жерде қажет.

Сондай-ақ, Абай атындағы ҚазҰПУ базасында педагогикалық білім беру саласы бойынша Оқу-әдістемелік бірлестігі жұмыс істейді. Біз Педагогикалық білім беру тұжырымдамасын жаңартудың үйлестірушісі болдық, Жол картасын әзірледік, биылғы оқу жылынан бастап Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігімен бірлесе отырып, оны жүзеге асыруға кірістік.

– Оқу проецесінде жаңа пәндер пайда болып жатыр ма?

– Иә, әрине. Біріншіден, барлық білім беру бағдарламаларына «Жасанды интеллект» пәні енгізілді; бұл мұны өз жұмыстарында пайдалану үшін болашақ мұғалімдерге қажет.

Біз жасанды интеллекттен қорықпай, оны құрал ретінде пайдалануды үйренуіміз және студенттерге оны қалай қолдану керектігін үйретуіміз керек, ал жасанды интеллект бізді ештеңеге мәжбүрлемей, керісінше біз оны өз мақсаттарымыз үшін пайдалану үшін жасанды интеллект болашақта мектепте балаларға өздерін дұрыс пайдалануды үйретеді.

Университеттен «Абайтану» пәнін енгіздік – бұл университетіміздің атымен байланысты, біз оның құндылықтарын, мұрасын зерттейміз, мысалы, Семейде, Самарқандта, Померания академиясында (Польша) Абай орталықтарын ашамыз. Самарқандта, айтпақшы, қызығушылық көп болғандықтан бұл орталықта қазақ тілі оқытылады.

«Қаржылық сауаттылық» пәні де енгізілді. Себебі, қазіргі таңда қоғамда қаржылық мәдениеті жеткіліксіз жастар кредит алып, оны қайтара алмай, қайғылы жағдайларға душар болуда.

Инклюзивті білім беру барлық дерлік факультеттерде оқытылатынын айта кету керек.

– Халық санының өсуі жаңа мектептер салу бойынша шаралар қабылдауға мәжбүрлеп қана қоймай, университеттер үшін де сын-тегеурін болды. Сіз саны күн санап өсіп келе жатқан студенттерді қабылдауға дайынсыз ба?

– Иә, біз үшін демографиялық өсім, әрине, ең алдымен, біраз уақыттан кейін мектеп оқушыларының басым бөлігінің жоғары оқу орындарына түсуімен байланысты. Биыл 220 мыңнан астам бала мектеп бітіреді; қаңтар және наурыз айларында ҰБТ-ға 160 мыңнан астам оқушы қатысты. Қазіргі уақытта жыл сайын 400-450 мыңнан астам бала бірінші сыныпқа барады және бұл сан өсіп келеді. Яғни, сегіз жылдан кейін 400 мыңнан астам жас жоғары білім алуы керек деп елестетіп көріңізші. Бұл университеттің инфрақұрылымын және оның материалдық-техникалық базасын кеңейтуді де ойлауымыз керек дегенді білдіреді.

Біздің университет бірнеше ғимаратта орналасқан және биыл мұнда 17506 студент білім алуда.

Қазіргі біз тұрған бас ғимарат 1980 жылдары салынған. Бірнеше ғимараттың тарихи құндылығы бар, олар XIX ғасырда салынған – бұл өте әдемі, шығармашылық айтар ойы бар көркемсурет факультеті, Сорбонна-Қазақстан институты, бастапқыда ерлер гимназиясы орналасқан педагогика және психология факультеті. Сондай-ақ, үлкен акт залы бар жеке тұратын әдемі, заманауи кітапхана салуды жоспарлап отырмыз, аумақты одан әрі кеңейту жұмыстарын жүргізудеміз.

– Түлектеріңіз оқуын аяқтағаннан кейін оларға қандай да бір қолдау көрсетесіз бе?

– Әрине. Оқуды бітіргеннен кейін түлектер бізбен байланысын үзбейді; олармен «Mansap» мансап орталығы жұмыс істейді. Жоғары білімді дамыту тұжырымдамасында көрсетілгендей, біз түлектерге үш жылдық қолдау көрсетеміз. Тәлімгерлеріміз бен әдіскерлеріміз олармен үнемі байланыста болады.

Оның үстіне,

биылғы жылы біз Алматы қаласы мен Алматы облысындағы мектептердің базасында кафедралардың 31 филиалын аштық. Профессорларымыз бен оқытушыларымыз аптасына бір-екі рет түлектеріміз жұмыс істейтін мектептердің мұғалімдеріне семинар өткізеді, біздің практиканттар да сол жерде

Сондай-ақ, мұғалім ретінде жұмысқа орналасар алдында түлек аттестациядан өтуі керек екенін түсіну керек, онда оның пән бойынша білімі, сонымен қатар педагогикалық модульмен байланысты бірнеше пәндер – оқыту әдістемесі, бала физиологиясы мен тұлғасы бойынша да білімі бағаланады. Егер ол аттестациядан өтпесе, үш айдың ішінде оған тағы бір сынақ беріледі. Нәтиже тағы да көңілден шықпаса, түлек бізге келеді, біз оны тегін дайындауымыз керек. Осы орайда университетке үлкен жауапкершілік жүктеледі.

– Мұғалімдердің балалармен жұмыс істеуге психологиялық тұрғыдан дайын болуы үшін қазір қандай жұмыстар атқарылуда? Жасыратыны жоқ, мектептегі атмосфера кейде, жұмсақтап айтқанда, көңіл көншітпейді.

– Болашақ мұғалімдердің эмоционалдық интеллектісі жақсы дамыған болуы керек. Олар ең алдымен, өз эмоцияларын басқаруға, оларды тануға, ниеттері мен мотивтерін түсінуге, мектепте жұмыс істеп жүрген кезде балалардың эмоцияларын жақсы сезінуге және ол эмоцияларды бағыттай білуге үйренуі керек.

Осы мақсатта біздің университетте, біріншіден, психологиялық қызмет бар, ол қызметтің көмегіне бүгінге дейін 1000-нан астам студент жүгінді. Балалар өмірлік қиын жағдайларда бұл қызметке хабарласа алады, ал психологтар олардың мәселелерін мүмкіндігінше шешеді.

Екіншіден, мұғалім балалардың психологиясы мен физиологиясын білуі керек, ал бізде белгілі бір білім мен құзыретті қалыптастыратын пәндер бар.

Өкінішке орай, қорқыту мектептерде орын алып, қайғылы оқиғалар болып тұрады. Сондықтан ұстаз тек білімді жеткізіп қана қоймай, психолог, тәрбиеші болуы керек.

Біз әрқашанда оқыту мен тәрбиенің бір-бірімен тығыз байланысты екенін, оның біртұтас процесс екенін түсіндіреміз. Ол үшін мұғалімнің өзінің мәдениеті жоғары болуы керек.

Айтпақшы, бұрын мектепте 1500 оқушыға бір психологтан келсе, енді өзгерістер енгізілді, сөйтіп өткен жылдың қазан айынан бастап әр мектепте 300 балаға бір психолог болуға тиіс. Бұл мектептерде тек мұғалімдерге ғана емес, сонымен қатар психологтарға да сұраныстың артқанын көрсетеді.

– Сіздердің бастамаларыңыздың бірі – шағын жинақты мектептерге мамандар даярлау.

– Иә, қазір елімізде 2700-ге жуық шағын жинақты мектеп бар, бұл жалпы санның 40 пайызын құрайды. Сондықтан

біз қосарланған білім беру бағдарламаларын ұсынамыз, онда негізгі пәннен басқа, тағы бір, шектес пән оқытылады,

мысалы, тарих – география, химия – биология, информатика – физика, барлығы 14 бағдарлама бойынша бітірушілерге екі біліктілік беріледі. Бұл олардың жұмысқа орналасу мүмкіндігін екі есеге арттыратынын білдіреді. Шағын жинақты мектепке жұмысқа орналасса, екі пәннен сабақ беретін болады. Біз негізгі, ұлттық педагогикалық университет болғандықтан Оқу-ағарту министрлігінен осындай сұраныс түсіп, университет он жылдан бері қосарланған бағдарламаны жүзеге асырып келеді.

Шағын жинақталған мектептердің мәселелерін шешуге арналған бұл шаралардан басқа, Оқу-ағарту министрлігі мұғалімдерді белгілі бір дәрежеде ауыстыруға мүмкіндік беретін «Цифрлық мұғалім» жобасын бастады. Кейбір шалғай аймақтарда балалар онша көп емес, бірақ әртүрлі жастағы бұл балаларды да оқыту керек. Шағын жинақты мектепте әртүрлі сынып оқушылары бір бөлмеде бірге отыра алады, ал мұғалім, айталық, төртінші сынып пен жоғары сыныппен бір мезгілде жұмыс істейді. Сондықтан цифрлық ресурстармен толық жабдықталған орталықтар құрылып, енді балалар қашықтан дайын сабақтар ала алады. Бірақ, әрине, әдіскердің, мұғалімнің қолдауы болуы керек. Әзірге қажеттілік болып тұрғандықтан осындай мамандарды дайындаймыз.

– Abai University-де тағы қандай қызықты бағдарламалар, мысалы, пәнаралық бағдарламалар бар?

– Педагогикалық мамандықтарда оқитын студенттер пәнаралық бағдарлама бойынша басқа құзыретті ала алады. Мысалы, арнайы білім беру факультетінде оқитын студенттер – болашақ дефектологтар, логопедтер, ерекше қажеттіліктері бар, аутизммен ауыратын балалармен жұмыс жасайтын мамандар – қосымша біліктілік алуы қажет. Сондықтан біз оларға көркемдік, музыкалық немесе спорттық білім береміз, олар балалармен эрготерапияны және бейімделген дене тәрбиесін жүргізе алады, өйткені тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар әрқашан физикалық қолдауды қажет етеді. Бұл біздің түлектерімізге музыкалық мектептер, өнер мектептері және т.б. сияқты білім мекемелеріне жұмысқа орналасуға үлкен мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл жерде тілді оқытуды да меңгеруге болады.

Бізде өте тартымды мамандық – екі шет тілі мамандығы бар, бұл мамандыққа түскісі келетін талапкерлер өте көп, олардң арасында ҰБТ-да жоғары ұпай, сол сияқты орташа 113 ұпай жинаған талапкерлер бар.

Сұраныс болғандықтан біз биыл қытай тілі кафедрасын аштық және ағылшын тілін үйренетіндер оны екінші тіл ретінде таңдай алады. Енді біз бірінші тіл қытай тілі, ал екінші тілді өз қалаулары бойынша таңдай алатын нұсқаны жасағымыз келеді. Айтпақшы, кейбір жекеменшік мектептерде қытай тілі оқытылады. Сондай-ақ корей тіліне де қызығушылық бар.

2024 жылдың соңында біз Лотарингия университетінің филиалын аштық, онда француз тілі ағылшын тілімен қатар оқытылады. Біз түсінеміз, қоғамда француз тіліне ағылшын тіліндегідей қызығушылық жоқ, бірақ ағылшын тілімен симбиозда жүргенде, жігіттер гуманитарлық, экономика, халықаралық қатынастар салаларында өте жақсы жұмыс табуға мүмкіндік алады. Бізде 20 білім беру бағдарламасы бойынша француз тілі модулі бар.

Ағылшын тіліне келетін болсақ, жекеменшік мектептер қазіргі уақытта жаратылыстану-математика – математика, химия, биология пәндерінің ағылшын тілді мұғалімдеріне үлкен сұранысқа ие. Біздің университетте ағылшын тілінде 12 білім беру бағдарламасы бар.

Бізде көптілді топтар деп аталатын топтар да бар, бірақ ол топта оқығысы келетіндер көп емес – талапкерлер ағылшын тілін жеткілікті деңгейде білмей келеді. Бірақ қазір жақсы жастар докторантураға түсіп, «Болашақ» стипендиясымен тағылымдамадан өтуде, ағылшын тілін жетік меңгеріп жатыр. Біз педагогтер құрамын осындай жас кадрлармен – ғалымдармен, ұстаздармен толықтыратын боламыз.

Бакалавриаттың барлық білім беру бағдарламалары бойынша бізде қосымша құзыреттіліктің 16 бағдарламасы – soft skills іске асырылуда.

– Мұғалімнің тұлғалық қасиеті неде?

– Біріншіден, адам неғұрлым білімді болса, соғұрлым мәдениеті жоғары болады. Мысалы, тілдер арқылы ол әртүрлі мәдениетті бойына сіңіріп, тұлғасын байытады. Ағылшын тілін білсе, еуропалық мәдениет; егер ол қытай тілін білсе, бұл шығыс мәдениетінің элементтері. Оның үстіне ана тіліңді, туған халқыңның мәдениетін білесің.

Ал көп нәрсе отбасына, тәрбиеге байланысты. Бізде өңірлерден, ауылдық жерлерден келген балалар көп, бізбен бірге оқиды, кейде ата-аналарының балаларына дұрыс көңіл бөлмегені байқалады. Олар дәстүрлі тәрбие алуы керек сияқты еді, бірақ туған ұяларынан сыртқа шығып, белгілі бір еркіндікке қол жеткізген кезде олар біз күткендей емес, басқаша әрекет етеді. Сондықтан балаларды отбасында тәрбиелеп, құндылықтарды бойына сіңіру өте маңызды. Университетке өзінің іс-әрекеті мен оқуына өзі жауапты бола алатын, жетілген, кәмелетке толған адам оқуға келеді.

Маңызды факторлардың бірі – студенттің өзінің дамуына бастамашылдығы мен байыпты қатынасы.

Біздің университетте оқу барысында тек оқыту әдістерін меңгеріп қана қоймай, сонымен қатар ғылыми-зерттеу іс-әрекетін үйреніп, қосымша біліктілік пен құзіреттілікке ие бола аласың, эмоционалдық интеллектіңді дамытып, шет тілдерін білуді өз артықшылықтарыңның біріне айналдырасың және жоғары білімді, сұранысқа ие маман бола аласың, бұл сенің сүйікті мамандығыңда қызықты болашақты қамтамасыз етуді білдіреді.

– Бану Мұхатайқызы осындай қызықты сұхбатыңыз үшін көп рақмет. Шынында да, ҚазҰПУ-да талапкерлер үшін жаңа және тартымды, дамуға, білім алуға және одан әрі мансапқа жетуге көптеген мүмкіндіктер бар, ең бастысы – бұл мамандық бойынша болуы керек, ал мамандық таңдауда мүмкіндік өте көп. Сіз басқарып университет негізі қаланған уақыты бойынша бірінші және мұғалімдерді даярлау мен біліктілігін арттыруда жетекші оқу орны. Әрі қарай дамып, кеңейіп, мемлекет пен қоғамның, белсенді, қызығушылық танытқан студенттердің тарапынан жан-жақты қолдау тілейміз.

Әңгімелескен Вероника КОРЕШКОВА