Ұшқышсыз авиация үшін кадрлар даярлау: Қазақстан өңірдегі көшбасшылық жолында

Ұшқышсыз технологиялар қазірдің өзінде әлемді өзгертті және әлі де өзгертіп жатыр. Бүгінгі таңда ұшқышсыз ұшатын аппараттар аэрофототүсірілімнен бастап мұнай құбырларын бақылауға дейін жүздеген тапсырманы орындайды. Олар егіс алқаптарында, қаланың үстінде, құрылыс алаңдарында және кәдімгі техниканың қолы жетпейтін жерлерде жұмыс істейді. Оларды пайдалану болашақтың мәселесі емес, кәсіби мамандардың жаңа буынын қажет ететін нағыз төңкеріс. Азаматтық авиация академиясы персоналды даярлаудың осынау перспективалы бағытының серпінін қадағалап отырады. Жаңа бағыт ретінде бұл сала барлық экожүйені, соның ішінде нұсқаушы-оқытушыларды, сәйкес инфрақұрылымдық базаны және заңнамалық қамтамасыз етуді реттеуді талап етеді. Осы жаңа технологиялық бағытты дамытуда лайықты орын алу мүмкіндігіміз осы сын-қатерлерге қаншалықты икемді және жылдам жауап бере алатынымызға байланысты.

Біздің елімізде ұшқышсыз авиациялық жүйелер саласын дамыту және оған кадрлар даярлау мәселелеріне 2020 жылдан бастап баса назар аударыла бастады. Бұл

Қазақстанның ТМД аумағында бірінші болып ұшқышсыз ұшатын аппараттарды пайдалануды реттейтін толыққанды ережелерді бекітуіне әкелді. 2023 жылы біздің еліміз негізгі мақсаты халықаралық ұшу қауіпсіздігі нормаларын және ҰАЖ техникалық сипаттамаларына қойылатын талаптарды ілгерілету болып табылатын Ұшқышсыз авиация саласындағы талаптарды әзірлеу жөніндегі біріккен авиациялық билік комитетіне (JARUS) –

халықаралық коммерциялық емес ұйымға кірді. 2024 жылдың мамыр айында Астанада Орталық Азия елдерімен JARUS-тың пленарлық отырысы өтті.

«2024 жыл ішінде «Қазақстанның авиациялық әкімшілігі» АҚ мамандары сала өкілдерімен және «Атамекен» ҰКП-мен бірлесіп ұшқышсыз авиация саласын одан әрі дамытуды әзірлеу жұмыстарын жүргізді. Бұл жұмыстың нәтижелері Қазақстан Республикасының Азаматтық ұшқышсыз авиациясын дамытудың 2025-2031 жылдарға арналған тұжырымдамасында көрсетілген. Онда ұшқышсыз авиациялық жүйелер операторларын даярлау ғана емес, сонымен қатар ҰАЖ (инженерлік-техникалық мамандар, IT-мамандар) әзірлеу, өндіру және пайдалану үшін кадрлар даярлау мәселелері қарастырылады.

Бұдан басқа, әлемдік тәжірибені зерделеу және ұшқышсыз авиация саласындағы өз технологияларын дамыту және оны қолдану үшін жоғары оқу орындарын тарта отырып, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды дамытуға назар аударылады», – деп редакциямен «Қазақстанның авиациялық әкімшілігі» АҚ Ұшқышсыз авиациялық жүйелер департаментінің директоры Владимир Кошманов бөлісті.

Бакалавриат деңгейінде ҰАЖ саласындағы мамандарды даярлау бойынша елдегі алғашқы бағдарламалардың бірін 2024 жылы Азаматтық авиация академиясы іске қосты.

Басқа оқу орындарының білім беру модульдерінің көпшілігінен айырмашылығы, Академия бағдарламасында Қазақстанның авиациялық әкімшілігімен келісілген кәсіптік даярлау бағдарламаларына сәйкес жүргізілетін пәндер бар. Ол түлектердің әлеуетті мүмкіндіктерін кеңейту үшін пайдалану тәжірибесіне және азаматтық авиация саласындағы халықаралық ережелерге бағытталған. ААА-ның нұсқаушылар құрамы халықаралық оқу орталықтарында және ҰАЖ өндірушілерінде қажетті дайындықтан өтеді.

Бағдарлама жалпыға міндетті компонентпен қатар авиация персоналының куәлігін алуға бағытталған мамандандырылған блоктарды қамтиды. Сондай-ақ, болашақ инженерлер мен қашықтықтан басқарылатын авиациялық жүйелердің сыртқы ұшқыштарын оқытудың аралық сатысы түрінде білім алушылар үшінші санаттағы ҰАЖ операторының жұмыс кәсібін алады.

«Ұшқышсыз ұшу аппараттары мен жүйелері» білім беру бағдарламасы бойынша оқыту аясында біз ұшқышсыз жүйелерді басқаруға көшуге мүмкіндік беретін қажетті теориялық негіз береміз және мұны азаматтық авиация ұшқыштарын оқытатын жүйе бойынша жасаймыз. Бүгінгі таңда Қазақстанда жеңілден (25 кг-ға дейін) ауырға дейін (750 кг-ға дейін) 1300-ден астам ұшқышсыз ұшатын аппарат тіркелген. Тіпті 750 келіге дейінгі ауыр азаматтық ұшқышсыз ұшатын аппараттар да ерекшелік емес, шындық», – дейді Азаматтық авиация академиясы Авиациялық оқу орталығының жобалық кеңсесінің басшысы Бақтияр Қошқаров.

Мамандар Қазақстанды осы нарықта кадрлар даярлау үшін тамаша орын ретінде белгіледі. Біздің елімізде ҰАЖ-ны мемлекеттің қазіргі өміріне ауыртпалықсыз енгізуге және мамандарды ағымдық даярлауды жолға қоюға мүмкіндік беретін бірқатар артықшылықтар бар.

Бізде азаматтық авиация мамандарын даярлауға арналған қалыптасқан мектеп, жалпы қалыптасқан және жақсы реттелген авиациялық экожүйе бар, тестілік ұшулар мен оқыту үшін қолайлы ауа райы жағдайлары бар кең аумақтар бар. Халықаралық серіктестердің бұл нарыққа деген қызығушылығы инфрақұрылымды дамытуға байланысты жүктеменің бір бөлігін оларға аударуға мүмкіндік береді.

Бүгінгі таңда Astana Hub жанындағы мамандандырылған Drone Tech Center хабы іске қосылды. Ауыл шаруашылығында және мұнай-газ бағытында өсіп келе жатқан сұраныс ішкі нарықта сектордың дамуын ынталандырады. Сарапшылардың пікірінше, қазір саланы дамыту техникаға емес, адамдарға қажет болады. Олардың бағалауы бойынша, алдағы бес жылда Қазақстанға жүздеген сертификатталған ҰАЖ операторы мен инженері қажет болады. Белгіленген салалардан басқа, мамандар өнеркәсіптік қауіпсіздікте, логистикада, геодезияда және қалалық инфрақұрылымда ҰАЖ-бен жұмыс істеу үшін қажет.

Операторлардан басқа, бүгінде ұшқышсыздарға маманданған бағдарламалық жасақтама жасаушылар мен инженерлерге деген қажеттілік қатты сезілуде. Сондай-ақ, ҰАЖ қызметін заңнамалық реттеу үшін заңды қолдау қажет.

ААА TRAINAIR PLUS авиациялық мамандарын даярлау жөніндегі Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының (ICAO) бағдарламасының қатысушысы болып табылады, оның шеңберінде бүкіл әлемдік желіде оқытудың Құзыретті бағдарламалары құрылады және іске асырылады. Осы бағдарлама шеңберінде «азаматтық авиация академиясы» АҚ Авиациялық оқу орталығының (АОО) мамандары валидациядан өтетін және жаһандық пайдалану үшін авиациялық даярлаудың халықаралық бағдарламаларының тізіліміне енгізілетін бірінші мамандандырылған курсты әзірлеуді жүзеге асырады. Дайындық пен бағалаудың құзыреттілік жүйесінің әдіснамасына сәйкес, бұл процесс кем дегенде алты айға созылады, сонымен қатар қатысушы нұсқаушылар тиісті ICAO курстарында оқыған арнайы әзірлеушілер тобын дайындауды қажет етеді.

ААА TRAINAIR PLUS авиациялық мамандарын даярлау жөніндегі Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ICAO) бағдарламасының қатысушысы болып табылады, оның шеңберінде бүкіл әлемдік желіде оқытудың құзыретті бағдарламалары құрылады және іске асырылады. Осы бағдарлама шеңберінде «Азаматтық авиация академиясы» АҚ Авиациялық оқу орталығының (АОО) мамандары валидациядан өтетін және жаһандық пайдалану үшін авиациялық даярлаудың халықаралық бағдарламаларының тізіліміне енгізілетін бірінші мамандандырылған курсты әзірлеуді жүзеге асырады. Дайындық пен бағалаудың құзыреттілік жүйесінің әдіснамасына сәйкес, бұл процесс кем дегенде алты айға созылады, сонымен қатар қатысушы нұсқаушылар тиісті ICAO курстарында оқыған арнайы әзірлеушілер тобын дайындауды қажет етеді.

Келесі жылы ICAO TRAINAIR PLUS бағдарламасы шеңберінде халықаралық іс-шаралар сериясын кем дегенде тағы бір әзірлеу және оған қатысу көзделеді, бұл халықаралық авиациялық оқу орталықтары желісіне қатысудың және тиісінше танудың жаңа деңгейіне өтуге мүмкіндік береді.

«Қазір оператор мамандығы – болашақтың мамандығы. Неліктен? Өйткені технология үлкен прогреске әкелді – дәл сол жұмысты ұшқышсыз ұшатын аппарат әлдеқайда арзанырақ, тіпті кейде көбіне тиімдірек жасайды. Бірақ бізде ең керемет құрал-жабдықтарды, ең заманауи ұшқышсыз ұшатын аппараттарды әкелетін мүмкіндік туындаған кезде, күтпеген жерден кадрлар тапшылығы мәселесі пайда болады. Ал бұл бағытпен жастар мектепте оқып жүрген кезде танысып, кәсіпке бойлай бастаған кезде, мамандыққа араласып кетуді кезең-кезеңмен қалыптастыру қажет», – деп өз пікірімен бөлісті «Skyworker Academy» ЖШС директоры Нұрлан Танкинов.

Осы жылдың 9 шілдесінде ICAO басшысының Қазақстанға алғашқы сапары болды, оның аясында Ұйым Президенті Сальваторе Шаккитано Азаматтық авиация академиясына барды.

Ол Академияның халықаралық білім беру стандарттарын ілгерілетудегі маңызды рөлін атап өтті. Бұл ұшқышсыз авиациялық жүйелер бойынша дайындық бағдарламасы үшін де жаңа көкжиектер ашады.

Ағылшын тілді нарыққа шығу перспективасымен ҰАЖ бойынша білім беру бағдарламаларын жедел тексеруді болжауға болады.

ICAO-мен ынтымақтастықтың бұл векторы жалпы авиациялық білім беру үшін ғана емес, сонымен қатар қазақстандық ҰАЖ бойынша даярлықты халықаралық деңгейдегі үлгіге айналдыру үшін де негізгі қозғаушы күш бола алады.

Азаматтық авиация академиясы және Skyworker Academy және Astana Hub серіктестері сияқты жеке компаниялар білім беру бағдарламаларын дуальды және қолданбалы оқыту нысандарына бейімдейді. Таяу шет елдерде қазақстандық сертификаттарды тану бойынша жұмыс жүргізілуде. Қауымдастықтар мен жұмыс топтары құрылуда. Бірақ              

нақты сапалы секіріс үшін мемлекеттік қолдау қажет, атап айтқанда: ҰАЖ ұшуларына рұқсат алу рәсімдерін жеңілдету, қызметті сертификаттау, ҰАЖ есепке қою, сондай-ақ шетелде отандық білім беру өнімін ілгерілету. Ұшқышсыз авиацияны дамытуда ұшқышсыз әуе кемелерінің (ҰӘК) қозғалысын бақылау және басқару жүйелері ерекше назар аударуды талап етеді.

Біздің елде ғана емес, басқа елдерде де нормативтік база ұшқышсыз авиациялық жүйелер саласының басты сын-қатерлерінің бірі. Қазақстан, жоғарыда айтылғандай, ҰАЖ-ды тіркеу және пайдалану заңды түрде реттелген санаулы елдердің біріне айналды. Бірақ сектордың дамуын шектейтін көптеген қиындықтар бар. Мұның себептері – ҰАЖ түрлерінің өсіп келе жатқан әртүрлілігі және оларды қолдану тәсілдері, сондай-ақ құзыреттілігі жоғары білікті кадрлардың тапшылығы.

«Бізде нормативтік-құқықтық базаның негізі жеткілікті, бірақ оны жүзеге асыру сынға төтеп бере алмайды, мысалы, ұшқышсыз ұшатын аппаратты өте ұзақ есепке алу немесе оқу мақсатында әуе кеңістігін пайдалануға рұқсат алу – бұл ұзаққа созылатын процесс. Мысалы, турист біздің елге 5 күнге келді, ал оның ұшқышсыз ұшатын аппаратын есепке алу 10 жұмыс күніне созылады. Әрине, ол аппаратты заңсыз пайдаланады немесе елге мүлдем келмейді. Туристік сектор баяулайды. Немесе, айталық, фермерлер техниканы сатып алды, олар егінді жоғалтпау үшін егістіктерді зиянкестермен өңдеумен айналысуы керек, бірақ олар оны жүргізе алмайды немесе «сұр аймақта» жұмыс істеуге мәжбүр болады, өйткені тіркеу және рұқсат алу процесі өте баяу жүреді. Содан кейін олар әлі де қызметкерлерді оқытуы керек, бұл да уақыт», – дейді Бақтияр Қошқаров.

Ұшқышсыз авиацияны реттеу саласында барлық мемлекеттердің алдында тұрған негізгі проблема оның қарқынды дамуы болып табылады, ал заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу белгіленген рәсім бойынша жүзеге асырылады және көптеген мемлекеттік органдармен келісуді талап етеді. Сонымен қатар, Авиациялық әкімшілік атап өткендей, кез келген «ұшқышсыз ұшатын аппарат» ұлттық қауіпсіздік тұрғысынан екі мақсатты жабдық ретінде қарастырылады: оны бейбіт мақсатта да, мақсатқа сәйкес де, заңсыз әрекеттерде де қолдануға болады, ол қауіп тудыруы ықтимал. Сондықтан, осы саладағы заң шығару жұмысы жауапкершілікті арттырумен байланысты және барлық мемлекеттік қызметшілер оны өз мойнына алуға дайын емес. Бұл көбінесе ұшқышсыз авиациялық жүйелерді енгізуге, лицензиялауға немесе қолдануға қатысты нақты шешімдер қабылдауда табандылықтың болмауына әкеледі.

Кадрларды даярлау саласында әлі де белгілі бір олқылықтар бар, білім беру бағдарламаларын қолданыстағы заңнамалық базамен ұштастырудың тұрақты тәжірибесі әлі қалыптасқан жоқ. Бүгінгі таңда өсіп келе жатқан сұранысқа сүйене отырып, қазақстандық жоғары оқу орындарында, колледждерде және әртүрлі оқу орталықтарында ҰАЖ бағыты бойынша оқыту бағдарламалары пайда болады, бірақ олар көбінесе бейінді органдармен, ең алдымен Қазақстанның авиациялық әкімшілігімен келісілмейді. Нәтижесінде мұндай оқу орындарының түлектері заңды мәртебеге ие болмайды және авиация саласында ресми жұмыс істей алмайды. Сонымен қатар, ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалану қауіпсіздік мәселелерімен, соның ішінде ұлттық мәселелермен тікелей байланысты, сондықтан авиациялық заңнаманы қатаң сақтауды талап етеді.

ҰАЖ операторларын дайындайтын кез келген оқу орны ҚАӘ сертификатынан өтуге және авиациялық оқу орталықтарының ресми тізіліміне енуге міндетті. Тек осы жағдайда ғана ол авиация органдары бекіткен теориялық және практикалық бөлімдерді қарастыратын дайындық бағдарламаларын жүзеге асыруға құқылы. Білім беру ұйымының өз штатында, әсіресе ұшқышсыз әуе кемесінің (ҰӘК) салмағы 750 кг-ға дейінгі 3-ші санаттағы ҰАЖ бойынша дайындық туралы сөз болғанда Авиациялық әкімшілікпен келісілген сертификатталған нұсқаушылары болуы керек.

Сонымен қатар, мекемеде қажетті инфрақұрылым мен жабдықтар болуы керек: тіркелген ұшқышсыз ұшатын аппараттар, ұшуға рұқсат етілген алаңдар, симуляторлар мен зертханалар. Оқыту қатаң бекітілген кәсіби стандарттар бойынша және азаматтық авиацияда қолданылатын барлық қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып жүргізілуге тиіс.

Оқу аяқталғаннан кейін түлектерге ҚАӘ мойындаған және ҰАЖ операторы сертификатын алуға құқық беретін ресми құжаттар берілуге тиіс.              

Бұл талаптарды орындамау елдегі қолданыстағы ҰАЖ операторларының көпшілігінің қажетті рұқсаттарсыз жұмыс істеуіне әкеледі, ал расталмаған курстардың түлектері коммерциялық жобаларға қатыса алмайды, өнеркәсіптік объектілерде ұша алмайды немесе тендерлерге қатыса алмайды.

Азаматтық авиация академиясының ұшқышсыз жүйелер бойынша білім беру бағдарламасы құрылымдық жағынан авиациялық мамандықтарды сатып алуға бағытталғандықтан, бейіндеуші пәндерді Академияның Авиациялық оқу орталығы іске асырады, оны Көлік министрлігінің қарамағындағы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификаттайды. АОО-ның интеграцияланған бағдарламаларын азаматтық авиация саласындағы НҚА талаптарына сәйкес практикалық және теориялық бағыттарда өз құзыреттерін жүйелі жаңартудан өтетін білікті нұсқаушылар тиісінше іске асырады. Бұл шарттар студенттерге бірқатар мамандандырылған пәндер бойынша оқуды сәтті аяқтаған жағдайда авиациялық кәсіпорындарда талап етілетін сертификаттар алуға және олардың еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

«Біз ағылшын тілін меңгеру критерийлері, коммуникативтік қабілеттері, үлгерімі және бейімделу мүмкіндіктері бойынша төрт адамды таңдадық. Олар Сингапурдағы АОО нұсқаушыларымен бірге негізгі дағдыларды игеру бойынша алғашқы мамандандырылған тренингтен өтті, онда екі апта бойы Сингапурдың авиациялық билігінде емтихан тапсыру арқылы алған білімдері мен дағдыларын растай отырып, теория мен практиканы игерді.

Бұдан кейін тағы бір нақты бағыт айқындалды, мұнда 750 кг-ға дейінгі әуе кемесінің салмағы бар ірі ұшқышсыз жүйелерін одан әрі оқыту, келесі бірінші курс студенттері үшін жаттықтырғыш оқыту және зертханалық сабақтарда тәлімгерлік етумен қатар, қазақ тілінде бағдарламаны құрылымдық және грамматикалық жинақтауды ескере отырып құру мақсатында ұшқышсыз жүйелерге арналған терминологиялық сөздікті әзірлеу және бекіту жұмыстары жүргізілетін болады. АОО бейінді нұсқаушылары мен болашақ нұсқаушылары Қытайда ірі ұшқышсыз жүйелерді жасаушыдан, Нидерландыда JAATO жетекші авиациялық оқу орталығында еуропалық пайдалану рәсімдері және ұшқышсыз авиациялық жүйелерді пайдалану кезіндегі тәуекелдерді бағалау бойынша оқудан өтті», – дейді Бақтияр Қошқаров.

Ұшқышсыз авиация – жоғары технологиялық және қарқынды дамып келе жатқан сала. Қазақстанның авиациялық әкімшілігінде түсіндірілгендей, қазіргі уақытта технологиялық жағынан да, ұшқышсыз ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерінде де халықаралық тәжірибені мұқият зерделеу жүргізілуде. Еуропалық ұшу қауіпсіздігі агенттігінің (EASA), АҚШ Федералды авиациялық әкімшілігінің (FAA) тәсілдері, сондай-ақ жақын және алыс шетелдердің бірқатар басқа елдерінің тәжірибесі егжей-тегжейлі талданды. Алынған әзірлемелерді жақын арада Қазақстандағы әуе кеңістігі мен авиациялық қызметті ұйымдастыру ерекшеліктерін ескере отырып бейімдеу көзделеді.

«Бүгінде Қытай азаматтық ұшқышсыз ұшатын аппараттарды пайдалану бойынша көшбасшы болып саналады және ол біздің ең жақын көршіміз. Оларда қалаларда ұшқышсыз ұшатын аппараттармен жеткізу жүйелері бар. Бұл қазірдің өзінде шындық. Бізге мысал келтіру үшін алысқа барудың қажеті жоқ. Еуропада, менің ойымша, бәрі шамадан тыс реттелген. Азия бүгінде, әсіресе, ҰАЖ-ды азаматтық қолдануда орасан зор өсім көрсетіп отыр», – деді Нұрлан Танкинов өз пікірімен бөлісіп.

Азаматтық авиация академиясы белсенді дамып, заманауи білім беру ортасын құруға ұмтылуда.

Оқу орнының басшылығы инфрақұрылымға белсенді инвестиция салып жатыр. Академия ректоры Бекен Сейдахметов халықаралық стандарттарға сәйкес келетін мамандарды даярлау үшін жоғары технологиялық база құрудың маңыздылығын атап өтті.

Таяу жылдары Академияны дамытуға шамамен 8,9 млрд теңге бағытталатын болады. Бұл қаражат инфрақұрылымды жаңғыртуға, EASA стандарттары бойынша авиациялық орталық құруға, оқу әуе кемелері паркін жаңартуға, сертификатталған дайындық бағдарламаларын енгізуге, сондай-ақ қашықтан басқарылатын авиациялық жүйелерді (ҚБАЖ) қоса алғанда, ұшқышсыз авиациялық жүйелермен (ҰАЖ) байланысты бағыттарды дамытуға жұмсалады. Академияда ҰАЖ/ҚБАЖ операторларын даярлау бойынша жүйелі жұмыс жүргізілуде: білім беру бағдарламалары әзірленді, симуляторларды, зертханаларды және имитациялық модельдеу технологияларын пайдалана отырып мамандандырылған оқу базасы құрылады, құзыреттерге негізделген тәсілдер енгізіледі. Бұл шаралар Азаматтық авиация академиясының елдің жетекші бейінді жоғары оқу орны ретіндегі ұстанымын нығайтып қана қоймайды, сонымен қатар Қазақстанның басқарылатын және ұшқышсыз авиация саласындағы өңірлік білім беру хабы ретіндегі әлеуетін іске асыруға ықпал етеді.

«Азаматтық авиация академиясы авиациялық техникалық және кәсіптік, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру саласында білім беру қызметтерін көрсетуге лицензиясы бар, ғылыми қызметке аккредиттелген, сондай-ақ авиация персоналын даярлауға лицензиясы бар жалғыз ұйым болып табылатынын түсіну қажет. Іс жүзінде ААА – азаматтық авиация саласындағы білікті кадрларды орталықтандырылған және саладан және реттеушілерден қол үзбей даярлауды жүзеге асыра алатын, ҰАЖ қолдану бойынша ғылыми зерттеулер жүргізе алатын және бұл ретте саланы реттеу үшін сараптама функциясын орындай алатын жалғыз оқу орны. Бұл формада ААА әлемдегі ең ерекше оқу орындарының бірі болып табылады. Малайзия, Қытай, Сингапур және Ресей сияқты осы саладағы жетекші елдерде мұндай оқу орындары өте аз.

Қазақстанның тағы бір бірегей ерекшелігі – оның аумағында Еуропа мен Қытай арасындағы шығыстан батысқа дейінгі дәліздің үлкен ұзындығы – ұшқышсыз авиацияның дамуымен бұл Қазақстан Республикасының көліктік-логистикалық әлеуетін ауқымды түрде іске асыруға мүмкіндік береді», –

дейді Азаматтық авиация академиясының Ғылыми зерттеулер және құзыреттер орталығының басшысы Якуб Құрбанов.

ААА елдің әуе көлігі-логистикалық кешені өзегінің рөлін алуға дайын. Академияда барлық қажетті ресурстар: білікті кадрлар, ғылыми зерттеулер тәжірибесі, лицензиялар және аккредиттеу бар. Сондай-ақ,.

Академияда көлік, атап айтқанда әуе көлігі саласындағы ғылыми зерттеулерді қаржыландыру тетігі әзірленіп, құжаттардың тиісті пакеті Қазақстан Республикасының Үкіметіне қарауға жіберілді.

Бұл тетік ААА-ның өндірістік әлеуетін арттыруға мүмкіндік беретін ғылыми зерттеулерді қаржыландыру жағдайын жақсартуға көмектесуге тиіс, сондай-ақ ғылыми зерттеулерді көбірек жүргізуге, білікті кадрларды тартуға, Қазақстан Республикасының көлік-логистикалық кешені үшін көбірек шешімдерді әзірлеуге және енгізуге мүмкіндік береді.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің жыл сайынғы Жолдауларында еліміздің көлік-логистикалық кешеніне және цифрландыруға көп көңіл бөледі. Осы екі саланы біріктірген кезде эксперименттік авиация деп аталатын авиация түрі пайда болады. Бұл салада саланы біртіндеп өзгертетін ғылыми зерттеулер де жүргізілуде. Осындай зерттеулердің бірі – Ғылым комитетінің желісі бойынша шамамен 65 миллион теңге көлемінде қаржыландырылған авиациялық профайлинг жобасы. Бұл жоба авиациялық қауіпсіздікті арттыруға бағытталған және үш жылға есептелген. Осы кезеңде Академияда авторлық курс және адамның психоэмоционалды жағдайын дауыс арқылы тану технологиясы әзірленді. Әуежайлар мен авиакомпаниялардың қызметкерлері әуежай, аэродром және аэровокзал аумағында орналасқан қауіпті болуы ықтимал субъектілерді тану бойынша оқытудан өтті.

Бұл жобаның нәтижелерін Қазақстан 2023 жылы ICAO TRIP (Traveller Identification Programme – Саяхатшыларды сәйкестендіру бағдарламасы) халықаралық симпозиумында таныстырды. Жоба кеңінен танылды және коммерцияландырудың жақсы перспективасына ие болды,

бірнеше авиакомпания авиациялық профайлинг қызметтерін ұсыну үшін ААА-мен келісімшарттар жасасты.

Жақында Қазақстан Республикасында ұшқышсыз авиацияны дамыту тұжырымдамасы бекітілді, онда Азаматтық авиация академиясына кадрларды даярлауда басты рөл беріледі. Сондықтан ұшқышсыз ұшақтар жүйесі – бұл жай ғана сәнді тренд емес, экономиканың жаңа саласы, оның көшбасшылығы үшін бүгінде жаһандық жарыс жүріп жатыр. Қазақстан халықаралық стандарттарға сәйкес кадрларды сапалы дайындаумен, ашық реттеумен және заманауи инфрақұрылыммен өзінің өршіл үлгісін құрса, онда лайықты орын ала алады. Мамандық таңдауын осы саланың пайдасына жасайтын талапкерлер үшін мансап қызықты және өте перспективалы болуы ықтимал деп болжауға болады.

Азаматтық авиация академияларының талапкерлеріне арналған ақпарат

«Ұшқышсыз ұшу аппараттары мен жүйелері» білім беру бағдарламасы

Оқу мерзімі: 4 жыл

ҰБТ балдарына қойылатын талаптар: ақылы оқуға түсу үшін – 60+, грант бойынша – 65+. Бейіндік пәндер-физика-математика.

Бюджеттік орындар саны: 30-35.

Қабылдау комиссиясының байланыс телефондары: ‪+7 702 024 45 12‬, 8 (727) 346 92 08.

Материалды дайындаған

Александр ПЕТРУХИН

---

АННОТАЦИЯ

Беспилотные авиационные системы – один из самых быстрорастущих сегментов мировой экономики. Они всё активнее применяются в сельском хозяйстве, промышленности, логистике, безопасности и в творческих индустриях. Казахстан имеет все шансы стать лидером в подготовке кадров для этой перспективной сферы в регионе. Для этого необходимо настроить всю экосистему, включая инструкторско-преподавательские кадры, инфраструктурную базу и законодательное сопровождение. Академия гражданской авиации готова взять на себя роль основного воздушного образовательного комплекса для обеспечения отрасли кадрами как внутри страны, так и с выходом на мировой рынок.